Voorjaarsbijeenkomst op 29 april 2023 bij Volkssterrenwacht Armand Pien in Gent
Tekst: Stijn Helsen, Foto’s: Ward Bruggeman
Weerbriefing door Geert Naessens
Het voorjaar was al ver gevorderd, maar toch een normale tijd voor onze voorjaarsbijeenkomst. Deze keer waren we weer welkom in Gent, volkssterrenwacht Armand Pien.
Zoals steeds begonnen we met de weerbriefing die deze keer gegeven werd door Geert Naessens. Hij begon met: “Een half uur om te zeggen dat er niets over het weer te zeggen valt is veel!”. Maar dat half uur was toch snel om, deels door de regelmatige interactie met en vanuit het publiek, wat natuurlijk geapprecieerd wordt.
Het weer van de afgelopen weken (en maanden) kwam ook aan bod. Bij een “weer-publiek” is het anders dan bij een “gewoon publiek”. Voor het “gewone publiek”, en dan zeker de jongeren, is het niet gemakkelijk om te begrijpen dat het weer van de afgelopen tijd zeker niet “slecht voor de tijd van het jaar” was. We geraken snel gewoon aan zomers weer tijdens de lente, maar dat is toch niet het gewone. Het was voor sommige weerwaarnemers (in herinnering zonder bekijken van de data) toch ofwel al lang geleden, ofwel was het zelfs nog niet voorgekomen dat er geen dag van 20˚C was voor 1 mei. (Als ik het opzoek, zie ik in Ukkel 6 mei 2016 als eerste dag met 20˚C – aldus de site van Frank Deboosere.)
Klimaatmodellering en thermisch comfort projecties over het Euraziatische content door Dr. Sara Top (UGent)
Na de weerbriefing was het de tijd voor de eerste externe spreker, Dr. Sara Top (van UGent) die kwam spreken met de titel “klimaatmodellering en thermisch comfort projecties over het Euraziatische content”. (Het was niet gelukt om deze aankondiging zonder stotteren te doen…) Het ging dus niet enkel over modellering van het klimaat (het objectieve), maar ook het thermisch comfort (het subjectieve), en dat dan kijkend naar de toekomst. Modellen die naar kleinere resoluties gaan (van 50 km resolutie naar 12 km naar …), waar alsmaar meer externe invloeden in rekening gebracht worden. Het is duidelijk dat nog snellere computers (en snellere algoritmes?) nodig zijn om te kunnen uitrekenen wat de klimatologen zouden willen uitrekenen. Een deel van het probleem van ”beperkte rekenkracht” wordt opgelost door in plaats van globale modellen regionale modellen te gebruiken.
Naast modellen is er ook data nodig. Data die oorspronkelijk enkel van officiële stations kwam. Dat zijn er enerzijds relatief weinig, en anderzijds zijn deze ook beperkt omdat er geen(/weinig) lokale effecten (bijv. stadseffect) in rekening gebracht kunnen worden. Een weerstation in een stad kan moeilijk binnen de regels van de WMO vallen. Daarom begint men ook data te gebruiken van enerzijds “niet WMO conforme weerstations” en anderzijds ook van amateur-data. Hier werd een bedanking gegeven aan waarnemers die op platformen als WOW hun waarnemingen plaatsen.
Bij dit alles begint men ook artificiële intelligentie (AI) te gebruiken, bijvoorbeeld om betere data te krijgen uit “niet altijd zo betrouwbare amateur data”.
Deze presentatie liep uit, ook (of vooral) omwille van interactie vanuit het publiek. Hoe goed worden modellen gevalideerd? Hoe betrouwbaar zijn die modellen? Kritische woorden over “die klimaat problematiek”. Ook al was Steven Caluwaerts de volgende spreker, hij vond toch dat hij hier even iets duidelijk moest maken: “De klimatologen zijn de eersten om de beperkingen van de voorspellingen te beseffen, en hun eigen resultaten in vraag te stellen. Maar ook zijn ze zeker over bepaalde zaken.”
Het Mocca en Vlinder project door Steven Caluwaerts
Met moeite konden we dan toch overgaan naar de volgende spreker (en zijn onderwerp). Het was dus prof. Steven Caluwaerts (UGent + KMI) die het ging hebben over “Mocca en Vlinder project” (een eenvoudigere aankondiging). Hij begon over zichzelf, en dan vooral over zijn functie binnen UGent en KMI. Er zijn een aantal mensen die halftijds werken voor het KMI en halftijds als academisch medewerker binnen een universiteit (maar alles binnen dezelfde aanstelling), en dit met verschillende universiteiten.
Deze presentatie paste mooi in het plaatje van de vorige presentatie, waar het hier dan over het verzamelen van data ging – meer dan wat WMO-conforme weerstations konden doen, zowel vanuit plaatsing, als van hoeveelheid meetpunten.
Over het Mocca project en het Vlinder project heeft Steven al regelmatig updates gegeven. Toen ging het vooral concreet over één project. Nu was het meer een overzicht van verschillende projecten (dus meer dan Mocca en Vlinder alleen). Waar Mocca werkte met “professionele meetapparatuur”, werkte Vlinder met een Davis weerstation (in een “totaal systeem” met batterij, zonnepaneel, controller, communicatie, …). Zeker in combinatie met soms “bijna niet bereikbare plaatsen” was het beheer van deze systemen toch wel moeilijker dan verwacht. Maar ondanks de moeilijkheden wordt dit project toch wel als een succes gezien. Een voorbeeld van een heel ander soort metingen is metingen die gebeurden met een eenvoudig “weerstation” (met gps) op een fiets. Door rond te rijden in een stad, krijg je zo metingen op veel plaatsen. Zo’n metingen hebben hun eigen moeilijkheden om met de data om te gaan, maar ook dergelijke metingen worden gebruikt om stadseffecten te bestuderen.
Een punt waar nu onder andere aan gewerkt wordt, is het vullen van “gaps in data”. Er zijn periodes waar bijvoorbeeld de communicatie uitgevallen is, waardoor delen van de meetreeks ontbreken. “Hoe omgaan met deze gaten in de data?”, is het onderwerp.
Foto’s van Peter Vancoillie
Na de kortere pauze dan voorzien, was het dan tijd om ons wat meer in het donker te zetten voor foto’s. Eerst waren de foto’s van Peter Vancoillie aan de beurt. Voor Peter was het verrassend dat het al zo lang geleden was dat hij zijn foto’s toonde. Het waren 3-4 jaar die we te zien kregen (een selectie uit een 3000 foto’s als ik het juist herinner). Wolken, buien, bliksems, zonsondergangen in België en omstreken, maar ook hier en daar foto’s van “wat verder” zoals stofhozen in (?).
3D foto’s van Luc De Rop
Nadien kwam Luc De Rop aan het woord – of vooral in zicht, via zijn 3D foto’s. Soms waande je in een vliegtuig tussen de wolken. Soms zag je bliksems (gelukkig stilstaand zodat je tijd had om er echt naar te kijken) waar je heel mooi kon zien hoe die bliksems in 3D hun pad van wolk naar wolk of van wolk naar de grond liep. En soms had je de combinatie, allerlei verschillende wolkenvormen samen met bliksems er tussendoor.
En daarmee konden we de bijeenkomst afsluiten, een beetje later dan voorzien.
Graag willen we hierbij de Volkssterrenwacht en zijn medewerkers bedanken voor het onthaal, zowel voor de bijeenkomst zelf als de interne vergadering die we in de voormiddag konden houden.
Deze pagina werd het laatst aangepast op 24 mei 2023