Voorjaarsbijeenkomst op 26 april 2025 bij Mira in Grimbergen
Tekst: Stijn Helsen, Foto’s: Paul Willems
De vorige twee verslagen van bijeenkomsten begonnen met moeilijkheden met het programma door sprekers die afgezegd hadden. Nu veranderde het programma weer, maar wel minder drastisch. Deze verandering zorgde ook voor een primeur. We begonnen niet met de weerbriefing, die werd verschoven naar achter.
“Het weer in de bergen” door Paul Leysen
De eerste spreker van de voorjaarsbijeenkomst was Paul Leysen die het had over “Het weer in de bergen”. We kenden hem van de korte weercursus die hij vorig jaar gaf specifiek voor ballonvaarders. Toen had hij al aangegeven dat hij zich meer bezig hield met het weer in de bergen. De presentatie begon met een eer theoretisch gedeelte over de belangrijkste zaken die het weer bepalen en informatie die gebruikt kan worden om de weersituatie te begrijpen, zoals een sonderingsdiagramma (resultaat van ballonpeilingen).
Deze info was algemeen geldig, met wat extra aandacht voor elementen die belangrijk zijn in de bergen (en voor ballonvaarders…). Nadien werd het concreter over het weer in de bergen, zoals wolkensoorten
die wat vertellen over het komende weer. Zo kregen we een weercursus, samengebracht in een uur!
Weerbriefing door Jonas Debodt
Na deze “cursus” kregen we dan toch onze weerbriefing, gegeven door Jonas De Bodt, startend met het weer van dit seizoen. We zijn voorbij halfweg in de lente. Na veel maanden met meer neerslag dan normaal, zitten we nu eerder aan extreme droogte. Hoewel de lente nog wel een tijdje doorgaat, keek
Jonas toch al naar recordlentes, en hij acht het mogelijk dat we redelijk bovenaan kunnen eindigen in de lijst van droogste lentes.
Wat hier ook wel naar voor kwam, was dat er in ons klein landje (“ons Vlaanderland”) nogal wat verschillen zitten in gemeten neerslag, van bijna niets in april tot bijna normaal.
De voorspellingen tonen alvast niet veel wijzigingen in die droogte-toestand.
Pauze en networking
Voor de pauze werden nog wat mededelingen gegeven, waaronder nogmaals een oproep naar een opvolger van onze eindredacteur. Leden die denken iets te kunnen betekenen voor het elke maand klaarkrijgen van onze Halo in de toekomst, vragen we om met ons contact op te nemen.
Dan was er tijd voor pauze, die we eerder zien als contactmoment. We waren te gast in volkssterrenwacht Mira, waardoor we naast een babbel bij een drankje ook konden rond kijken naar wat er allemaal te zien is. Eén van die zaken was de “Wolkenhyperstereo-opstelling”. We konden al 3Dwolkenfotopresentaties van Luc De Rop zien in Gent. Dergelijke foto’s zijn nu ook te bezichtigen in Gent. Ook was de opstelling die poollicht illustreert aangezet. Dankzij het mooie weer konden we rondkijken op het terras waar (naast telescopen) allerlei meetopstellingen te zien zijn.
Niels Souverijns (Klimatoloog VITO) “Antarctica wolken en neerslag, ook metingen op het prinses Elisabeth station”
Ten slotte was het tijd voor de laatste presentatie. Deze werd gegeven door Niels Souverijns, klimatoloog bij het VITO. Hij had het over “Antarctica wolken en neerslag, ook metingen op het prinses Elisabeth station”. De inhoud was vooral gebaseerd op wat hij deed in zijn doctoraat een aantal jaren geleden. Hij kon inpikken op de “weercursus” van bij het begin van de namiddag (waar Niels aangaf dat hij ook les gegeven had waar hij veel lessen nodig had om te vertellen wat Paul compact gedaan had). We kregen een overzicht over welke toestellen gebruikt werden (onder andere een “eenvoudige radar” die enkel naar omhoog keek voor de sneeuwval, maar ook eigen toestel (relatief eenvoudig, gebaseerd op een lichtbron en een camera waardoor deeltjes gemeten konden worden – grootte en snelheid). Blijkbaar was er voordien geen informatie beschikbaar die een goede relatie legde tussen wat de radar mat en neerslag (in de arctische toestanden).
Daarnaast ging het over meer info over de Belgische basis op Antarctica (prinses Elisabeth station), en natuurlijk ook over de neerslag. Een verrassend punt hierbij was een gevolg van regelgeving over de uitstoot van schepen. Recent zijn de regels verscherpt rond uitstoot van fijn stof.
De effecten zijn duidelijk zichtbaar, als positief effect op de hoeveelheid aerosolen. Naar klimaat toe zijn er echter negatieve effecten: minder vloeibaar water bevattende wolken waardoor er meer instraling is, en dus meer opwarming. Dit was natuurlijk niet verteld als verdediging tegen die maatregelen, maar was wel de stap naar het laatste stukje. Hoewel de opwarming op de Zuidpool lang beperkt was gebleken, is deze opwarming de laatste jaren toch ook zichtbaar. Dit heeft bijvoorbeeld gevolgen voor verhoging van de
snelheid waarmee ijsmassa’s vanuit het landoppervlak naar de oceaan verschuiven, met gevolgen naar de
stijging van de zeespiegel. Wanneer de waarnemingen vergeleken worden met het resultaat van klimaatmodellen, blijken de modellen het niet te goed te doen als het gaat om wolkenvorming, en dan vooral de wolken die vloeibaar water bevatten, en dan ook de invloed daarvan op het weer. Zo werd nog maar eens duidelijk gemaakt hoe nodig het is om maatregelen te treffen tegen de klimaatverandering.
Niels is er van overtuigd dat enkel stoppen met de uitstoot van broeikasgassen niet voldoende zal zijn. Er zullen ook technologische middelen nodig zijn om de in de atmosfeer aanwezige broeikasgassen te verminderen. Om te eindigen met een positieve noot: de opwarming van de oceanen gaat traag. (Hiervoor kunnen we teruggrijpen naar begrippen die in het eerste deel van de bijeenkomst uitgelegd werden (betekenis van “1 calorie”, samen met de grote massa van de oceanen).) Dat betekent dat er voor de laatste stappen om de klimaatverandering tegen te gaan, toch nog wat tijd is (tenminste als we niet wachten met het zetten van de nodige eerste stappen).
Zo waren we aan het einde van ons programma gekomen. De opkomst was niet denderend (een twintigtal personen), maar verder waren we toch tevreden met de bijeenkomst. We willen dan ook Volkssterrenwacht Mira bedanken voor de gastvrijheid.
Deze pagina werd het laatst aangepast op 7 mei 2025